AL-IMAM WALIYULLAH AD-DIHLAWII:
BIDANG DALAM PELBAGAI BIDANG ILMU ISLAM
DITERBITKAN OLEH:
PERTUBUHAN PENGAJIAN ISLAM NEGERI KELANTAN,
KAMPUNG BINJAI, JALAN P.C.B., 15350 KOTA BHARU,’KELANTAN D,N,
(NHA030709)
Kandungan
Bahagian Pertama – Pendahulauan
Bahagian Kedua - Huraian Tentang Tugas-Tugas Utama Mujaddid.
Bahagian Ketiaga – Pelbagai Bentuk Kelompok Pembaharuan Oleh Syah Waliyullah
Kefasihan Syah Waliyullah Dalam Bahasa Arab.
Kebolehan Syah Waliyullah Dalam Ilmu Fekah
Syah Waliyullah Pakar Dalam Ilmu Hadis Dan Athar
Martabat Syah Waliyullah Dalam Ilmu Tafsir
Kemampuan Syah Waliyullah Mengasaskan Kajian Ilmu:
Usul Tafsir
Prinsip Ilmu Hadis
Usul Fekah
Usuluddin
Etika Suluk Dan Pelbagai Ilmu Hakikat
PENGENALAN
Rencana ini adalah terjemahan lampiran yang dikembarkan bersama-sama kertas kerja bertajuk “KAJIAN AGAMA ISLAM HENDAKLAH MENGIKUT JALAN MAZHAB AHLI SUNAH WAL JAMAAH” yang dibentangkan dalam seminar sehari yang bertema “SYAH WALIYULLAH AD-DIHLAWI: SUMBANGANNYA TERHADAP PERKEMBANGAN PEMIKIRAN DI NUSANTARA.” PADA 10 Mei 2003/8Rabiul awal 1424H di Universiti Islam Antarabangsa Malaysia; anjuran Jabatan Usuluddin Dan Perbandingan Agama Kuliyyah Ilmu Wahyu Dan Sains Kemanusian, dengan kerjasama Quranic Club.
Pihak Pertubuhan Islam Negeri Kelantan (PPINK) telah berusaha menterjemahkan lampiran tersebut di dalam bahasa Melayu sekadar kemampuan kami seperti berikut.
Sekian, terima kasih dan salam sejahtera
Nik Hassan Nik Abdullah.
NYDP,PPINK
(NHA030621)
Rencana ini ditulis oleh hamba yang hina,
khadam Al-Quran dan Hadis:
Haji Nik Muhammad Salleh bin Haji Wan Musa, Al-Waliyullahi,
Kota Bharu Kelantan (Malaysia) pada 17 jun 1970
Selesai diterjemahkan pada 17 Jun 2003
Oleh:
Al-Ustaz Haji Lukman bin Haji Abdul Latif,
Yang Dipertua Pertubuhan Pengajian Islam Negeri Kelantan.
Dan
Haji Alwi bin Haji Nordin
Disemak
Oleh:
Al-Ustaz Haji Zainuddin bin Deris
Dan
Nik Hassan bin Nik Abdullah
Naib Yang Dipertua Pertubuhan Pengajian Islam Negeri Kelantan.
Diterbitkan
Oleh:
Pertubuhan Pengajian Islam Negeri Kelantan.
Kampung Binjai, Badang.
Jalan P.C.B.
15350 Kota Bharu, Kelantan,Malaysia.
(NHA030621)
AL-IMAM WALIYULLAH AD-DIHLAWI: PAKAR DALAM PELBAGAI BIDANG ILMU ISLAM
Al-Imam Ahmad Qutubuddin Syah Waliyullah bin Abdul Rahim dilahirkan pada hari Rabu 14 Syawal tahun 1114H di Delhi. Beliau meninggal dunia pada bulan Muharam tahun 1176H. Beliau dikebumikan berhampiran pusara ayahnya di luar kota Delhi. Pusaranya sering dikunjungi.
Bahagian Pertama
Pendahuluan
Guru kami Syeikh Ubaidillah As-Sindi yang wafat pada tahun 1944M berkata: “Dalam penyelidikan agama perlu dilantik seorang imam, kerana zaman kita kini adalah zaman peralihan dari satu sistem pemerintahan kepada satu sistem pemerintahan, dengan tamatnya zaman sistem beraja yang berasaskan sultan. Kini telah bermula zaman kebangsaan dan zaman sistem berparlimen di semua negara sebelah Timur, khususnya negara India setelah teori itu matang di beberapa negara Barat khususnya Britain.
“ Sesiapa yang mengkaji sejarah dan falsafahnya pasti mengetahui bahawa sekumpulan ulama dan teori mereka telah bersedia untuk menerima sebahagian daripada sistem revolusi republik sebelum kerajaan India jatuh; tetapi malangnya kebodohan kebanyakan golongan yang mencari faedah daripada sistem lama dan propaganda golongan pemodal (kapitalis) yang bebas tanpa kawalan telah berjaya menidurkan golongan awam negara kita. Akibatnya tidak muncul kesedaran yang lengkap selepas kejatuhan kerajaan Othmaniah,.”
Teori republik telah berkembang beransur-ansur di Eropah dan negara-negara sekitarnya. Jadi semua millah telah sedar, termasuklah penduduk negara sebelah Timur seperti Russia, Jepun yang kemudiannya diikuti oleh Turki dan Iran. Mereka tidak meniru negara-negara Eropah dalam bidang ketenteraan, perindustrian dan sistem parlimen.
Jika kita mahu membangunkan millah, kita tidak boleh bercanggah dengan Eropah dan pengikut-pengikut mereka. Selain daripada itu kita telah mengalami perkara yang menyusahkan pemikiran kita, iaitu kebanyakan ahli propaganda republik Eropah menolak agama secara menyeluruh. Akibatnya kita kekal dalam kebingungan, kehinaan dan kekejian kerana lewat melaksanakan revolusi. Mengambil sistem mereka secara gopoh boleh meruntuhkan agama.
Setelah kita penat mengkaji sejarah orang dahulu kita dapat meyakinkan bahawa kita boleh keluar daripada halangan yang mengecewakan atau kebekuan , sedangkan kita amat perlu menentukan seorang imam (mujaddid) daripada para imam agama yang mampu memimpin ke arah petunjuk yang kita dapat ikuti dalam tahap perkembangan revolusi yang melanda kita.
Satu kesimpulan, yang paling jelas di sisi mereka yang banyak menempuh percubaan gerakan revolusi ini, sebenarnya tidak layak menyandang jawatan yang agung ini, melainkan orang yang benar-benar arif dan sempurna status makrifat ketuhanannya, muhakik, imam dalam pelbagai ilmu syariat, mahir dalam hikmat amali. Di samping itu dia juga dilahirkan pada zaman pergolakan politik, dia terdidik dalam satu pertubuhan sosial yang wujud semasa tamatnya sistem pemerintahan bersultan. Dia juga pengasas sebuah organisasi yang melaksanakan pembaharuan agama. Beliau mahir dalam pelbagai masalah masyarakat umum dan khusus berdasarkan pengalaman dan penyaksian. Dia yang saya maksudkan ialah Sultan Alamgir.
Maka wajarlah kita memuji Tuhan Ar-Rahman sebanyak mungkin kerana Ia telah menunjukkan kepada kita seorang imam yang sudah dinobatkan menepati satu peribahasa Arab yang masyhur: “Siapa sanggup menjadi pembonceng, sedangkan kamu menunggang singa.”
Itulah tokoh Imam bagi para imam yang kita pernah petik daripada mereka pelbagai ilmu agama dan ilmu makrifat secara umum dan sejarah masyarakat India secara khusus. Mereka membentuk parti-parti berdasarkan teori-teori imam mujaddid iaitu imam revolusi alaf kedua berdasarkan amalinya. Ijtihad dan jihad mereka tidak terpesong turun temurun, semoga Allah meredai mereka.
Bahagian Kedua
Huraian tentang tugas-tugas utama mujaddid
Al-Imam Syahwaliyullah telah mengakui dirinya sebagai mujaddid alaf kedua. Pengakuan ini terdapat dalam kitabnya At-Tafhimat Ilahiah, jilid 1, halaman 40, beliau berkata, Rasulullah s.a.w. bersabda:
Yang ertinya: Allah akan utus dalam umatku selepas setiap seratus tahun seorang lelaki yang memperbaharui untuk kebaiakan agama-Nya ....hingga akhir hadis.
Mujaddid adalah seorang tokoh yang Allah taala anugerahkan selonggok ilmu Al-Quran dan hadis. Kemudian dia disaluti dengan keyakinan dan ketenangan sehingga dia mampu menentukan hukum haram, wajib, makruh, sunat dan harus di tempatnya. Dia memurnikan syariat dari pelbagai hadis rekaan, pelbagai kias oleh ahli kias dan menjernihkan syariat daripada tokok tambah. Selanjutnya Allah mendahagakan hati orang ramai untuk menghirup dan menimba ilmu-ilmu itu daripadanya.
Perbezaan di antara mujaddid dan wasi ialah bahawa mujaddid adalah ahli ilmu yang berusaha mendapatkan ilmu daripada ilmu yang zahir itu, manakala wasi mengambil ilmu itu daripada huraian Rasulullah s.a.w. yang kemudiannya diselaraskan dengan ilmu zahir. Di sisi kami, maksud bilangan seratus tahun adalah semata-mata anggaran, bukannya tepat dan dikira semenjak tahun baginda Nabi s.a.w. wafat. Orang yang paling dekat yang boleh dianggap mujaddid ialah para ulama hadis yang awal seperti Al-Imam Bukhari, Muslim dan mereka yang sebaya dengan mereka.
Setelah aku mahir dengan pusingan hikmat, Allah taala memberi tauliah kepada ku pakaian mujadid. Lalu aku mengetahui semua bentuk perkhilafan dan aku tahu penggunaan fikiran dalam syariat adalah tahrif dan penggunaan fikiran dalam membuat keputusan adalah sesuatu yang mulia. Tamat.
Beliau memcatatkan juga dalam kita At-Tafhimat Ilahiah, halaman 124, seperti berikut:
“Di antara nikmat-nikmat Allah ke atasku, bukan niat bermegah, ialah Allah jadikan diriku juru cakap agama pada zaman ini, pendita-Nya, panglima ulama sezaman dan penganjurnya. Lalu Allah menuturkan di atas lidahku dan meniup ke dalam hatiku, andainya aku turut menuturkan segala zikir yang dipakai oleh kaum (orang sufi) dan sibuk dengan wirid-wirid mereka, maka aku juga turut menuturkan suatu contoh yang seumpama itu dan aku dapat mempelajari semua mazhab mereka.”
“Andainya aku bercakap untuk menilai tahap-tahap satu kumpulan diantara mereka dan Tuhan mereka, ditumpukan kepadaku bahu-bahunya dan didedahkan kepadaku semua pihak (sudut). Aku dibawa ke kemuncaknya dan aku mampu menguasainya.”
“Andainya aku bercakap tentang rahsia pancaindera batin (latifah) manusia, aku dapat menyelami lautan yang dalam, aku dapat menggengam baju labuh, aku dapat memegang butir-butir untaian.”
“Andainya aku mahu menguasai ilmu jiwa dan tahap pencapaian jiwa, maka akulah bapanya yang sebenar. Aku muncul di hadapan untuk menunjukkan keanihan yang tidak terhingga dan pelbagai keanihan yang tiada harapan untuk mengetahui segala hakikatnya.”
“Andaikan aku berbicara mengenai pelbagai ilmu syariat dan ilmu kenabian, maka akulah singa penjaga jelumun, penjaga gelanggangnya, pewaris segala khazanah syariat, pewaris kenabian dan penyemak untung-rugi.”
Syeikh Ubaidillah As-Sindi rahimahullah berkata: “Pada akhir alaf pertama semenjak Nabi s.a.w. berhijrah lahirlah Maulana Al-Sayyid Ahmad Sirhindi rahimahullah pada tahun 971H dan wafat pada tahun 1034H. Beliau terkenal dengan gelaran mujaddid alaf kedua pada zaman Sultan Muhammad Akbar ‘Adzam Maharaja India’. Beliau memperbaiki sebahagian sistem masyarakat umat Islam pada zaman itu dan tugasnya hanya disempurnakan pada zaman Sultan Suihanuddin yang dikenali dengan gelaran Shah Jihan. Selepas beliau, lahirlah keluarga Syah Waliyullah iaitu ayahnya Abdul Rahim. Apabila Al-Imam Syah Waliyullah rahimahullahu taala muncul beliau menyiapkan tugas pembaikan sistem itu dengan sempurna. Maka kami percaya bahawa mujaddid sebenar alaf kedua adalah Al-Imam Syah Waliyullah Ad-Dihlawi rahimallahu taala.
Ada pun Al-Imam Ar-Rabbani As-Sayyid Ahmad Sirhindi rahimahullahu taala datang lebih awal untuk merintis laluan kebangkitan Al-Imam Waliyullah Ad-Dihlawi sahaja. Kenyataan ini telah diterangkan oleh Al-Imam Syah Waliyullah Ad-Dihlawi rahimahullah taala sendiri tentang dirinya di dalam kitab Tafhimat Ilahiah, di mana beliau telah menegaskan: “Sesungguhnya As-Sayyid Ahmad Sirhindi memang datang untuk merintis laluan bagi saya dan saya muncul untuk menyempurnakannya.”
Bahagian Ketiga
Bahagian ini menerangkan pelbagai bentuk kelompok pembaharuan yang dikurniakan secara khusus oleh Allah taala kepada Al-Imam Syah Waliyullah Ad-Dihlawi rahimahullahu taala berbanding dengan tokoh yang sebaya dengannya. Syeikh Ubaidillah As-Sindi berkata di dalam kitab At-Tamhid yang disalin daripada Syeikh Muhammad bin Yahya yang terkenal dengan nama Al-Hasan At-Taimi di dalam kitabnya Al-Yaaniul Jinni.
“Sesungguhnya ilmu yang Allah utamakan dengan dikurniakan kepadanya dan dikurniakan juga kepada orang mukmin dari para imam adalah banyak, lidah menjadi kelu untuk menyebut secara menyeluruh dan kelu sebelum melengkapkannya; tetapi saya akan menyebut sedikit kelebihan yang dibanggakan itu supaya diketahui dengan jelas oleh sisiapa yang sedar dan insaf dan hilanglah semua pengaruh pertimbangan yang menyesatkan. Sebenarnya memang banyak tinggalan orang dahulu untuk diambil peranan oleh orang yang kemudian. Tidak hairanlah, kerana tuah dan nasib turun dari langit dan kelebihan itu di bawah kuasa tadbir Allah,ia kurniakan kepada sesiapa yang Ia kehendaki.”
Kefasihan Beliau Dalam Bahasa Arab
Kefasihan beliau dalam bahasa Arab tidak boleh ditandingi oleh kebanyakan orang Arab yang dilahirkan di luar negara Arab. Jika anda mendengar sebutan Arabnya yang halus dan indah, anda akan merasa seolah-olah beliau dibesarkan di padang pasir yang didiami oleh Hawazin lama atau seperti beliau dididik oleh seorang perempuan kabilah Bani Tamim.
Syeikh telah mengisyaratkan sebahagian perkara yang aku sebutkan mengenai penguasaan bahasa Arab. Di dalam surat wasiat yang ditulisnya, beliau menggalakkan anak-anaknya supaya berusaha dan berlatih bercakap dalam bahasa Arab dan menguasai kemahiran dalam seni sastera. Dalam wasiat itu beliau menyebut kepada anak-anaknya bahawa bahasa Arab adalah salah satu kebanggaan keluarga yang boleh mengeratkan mereka dengan penghulu segala rasul dan menjalin perhubungan yang kukuh dengan baginda.
Kebolehan Beliau Dalam Ilmu Fekah
Beliau dapat menguasai ilmu fikah mengikut empat mazhab imam yang utama dan rakan-rakan mereka, mazhab para sahabat, para tabiin yang berhubung dengan (fikah) dan pendapat kumpulan fuquha muhaddithin. Lalu beliau bentangkan semua mazhab itu, mengulas, menghurai, menguji, meninjau sumber masalah itu. Meninjau punca perselisihan dan pelbagai hujah dan dalil. Beliau membezakan kulit dari isi, membezakan sum-sum dari tulangnya, membezakan lemak dan binjul, menentukan cahaya kunang-kunang dari bara api.
Beliau mampu menerangkan ilmu itu kepada rakan-rakannya dengan huraian yang paling jelas. Beliau berjaya membimbing mereka dengan ulasan yang dijurai kepada satu bentuk fikah bersiri yang lebih cemerlang daripada kelopak bunga mawar. Beliau dapat menyembuhkan penyakit (fikah yang tersasul) dan mendedahkan kekaburannya.
Beliau mampu menguasai peranan mereka, menyerahkan kepada mereka kemampuan memilih mazhab mana yang lebih kuat daripada daripada semua mazhab. Begitulah lumrah dan dedikasi beliau memperjuangkan mesej reformasinya hingga beliau kembali menghadap Tuan-nya.
Beliau Pakar Dalam Ilmu Hadis Dan Athar
Semua orang mengetahui dengan jelas kemahiran beliau dalam bidang ini jelas seperti cahaya matahari semasa matahari sedang naik satu perempat pertama pada siang hari, behawa beliau adalah sumber ilmu dan beliau adalah penyelesai masalah.
Beliau berjaya menerangkan kepada orang ramai, menyelesaikan masalah-masalah yang sukar dan memperkuatkannya, menerangkan hala suluhan semua halamannya, menghapuskan dan megenepikan semua kegelapan yang menutup (ilmu hadis, kerana umat Islam India berpegang kuat dengan fikah Hanafi), menyebarkan panji-panjinya (hadis), menyebarkan benderanya (hadis), memperbaharui batu tandanya (hadis), mengembalikan ilmu ke asalnya sehingga orang ramai menyerah kepada beliau pelbagai kelebihan.
Beliau adalah yang dipertua muhaddithin, pendokong terbaik sunah sayyidil mursalin. Inilah kelebihan beliau yang khusus, tidak ada siapapun bertelegah tentang kelebihannya, walaupun musuh tidak mengingkarinya, malah kelebihan beliau itu diperakui oleh musuh, apakah tanggapan anda tentang rakan-rakan beliau?
Tidak pernah berlaku kepada orang dahulu dari penduduk negerinya mengambil berat terhadap ilmu hadis ini seperti yang berlaku kepada beliau dan rakan-rakannya mengenai riwayat dan memasyurkan athar di zon-zon yang luas. Allah tidak takdirkan penyebaran athar itu menerusi golongan selain daripada mereka. Itulah kelebihan yang Allah kurniakan keapadanya. Allah melahirkan melalui peranannya dan peranan para pengikutnya termasuklah para pembawa athar dan penyalin berita hadis.
Sebelum beliau sudah ada para ulama besar dan berkaliber yang berjaya dan sibuk dengan ilmu ini. Jasa dan peranan mereka amat beruntung. Semoga dengan mereka Allah memanfaatkan menerusi peranannya akan lahir lebih banyak kumpulan dengan siraman ilmu mereka.
Banyak kawasan bumi mendapat faedah, banyak kaum telah diangkat oleh Allah melalui siraman mereka itu; tetapi ilmu hadis ini tidak dihidupkan oleh murid-murid mereka setelah mereka tiada. Maka athar mereka terhapus dan lenyap, tiang-tiang pun condong dan roboh, hingga anda tidak dapat melihat sebarang riwayat yang disebut atau diwarisi di seluruh negara India.
Sebaliknya ayah kepada Abdul Aziz adalah seperti pedang yang sentiasa disandang di belakang mereka. Dengannya mereka berani menyerang dan bergantung kepadanya. Mereka sering berusaha menuju ke menaranya dan mereka mencari cahaya apinya dan mereka memerik dari cimni (geluk) cahaya itu. “lenyaplah matahari tokoh-tokoh dahulu sedangkan matahari tokoh-tokoh kita terus berada di ufuk yang tinggi tidak lenyap selama-lamanya.”
Martabat Beliau Dalam Ilmu Tafsir
Satu kelebihan beliau sebagai seorang reformis ialah kebolehan beliau dalam bidang ilmu tafsir Al-Quran dan takwilan kitab Allah yang tiada tolak bandingnya. Sesiapa yang mengkaji kendungan kitab-kitab dan bersungguh-sungguh membuka tudung wajah puteri-puterinya (pendapat yang masih dara) dan menyerbu sehingga menemui perbendaharaan mutiaranya, dia pasti dapat menyaksikan banyak habuan yang dikurniakan oleh Allah kepada beliau dalam bidang tafsir dan takwil kitab Allah, penyukatnya padat, cepernya berat. Maka ternyatalah bahawa beliau adalah juru bahasa Kitab Allah. Beliau juga pendedah segala hakikat wahyu Ilahi dan segala ayat ayat diturunkannya.
Wajarlah dipulihkan kembali ilmu Al-Quran yang dahulunya mentah dengan membawa airnya (Syah Wliyullah) yang jernih dan dimasakkan ilmu ini dengan apinya oleh Syah Waliyullah. Sesiapa yang dilumpuhkan oleh kehairanan mengenai tafsir ini, maka (Syah Waliyullah) dapat membukanya (kehairanan itu) atau kesejukan rahsianya pasti dapat mengembirakannya. Orang yang kebingungan tidak reda dimalukan dengan pendedahan hasil perinsip-prinsip tafsir yang beliau rencanakan, termasuklah suatu kejutan yang beliau sulamkan dengan pelbagai penemuan dan pendapat baru.
Karya-karya Syah Waliyullah dalam pelbagai jurusan ilmu tafsir seperti menerangkan lima ilmu dalam Al-Quran, takwilan huruf muqattaat di awal surah;, menentukan target pelbaggai kisah Nabi s.a.w., menyatakan segala prinsip yang timbul daripada kelayakan Nabi s.a.w. dan daya pernerimaan kaumnya dan berpunca dari pentadbiran yang dilaksanakan sejajar dengan hikmat Allah yang Maha Mengetahui pada zaman baginda; lalu Syah Waliyullah mengarang risalah yang anih dan dinamakanya “Takwil Al-Ahaadis.
Beliau menterjemahkan Al-Quran ke dalam bahasa Parsi mengikut gaya Arab dari sudut ukuran kalimah, susunan kata-kata bagi mana-mana lafaz umum dan khusus dan selain dari itu. Beliau namakan kitab itu Fathur Rahman Fi Terjemah Al- Quran. Di bahagian tepi kitab itu beliau bincangkan kemusykilan tentang tafsirannya dan beliau menangkis pelbagai kesamaran (dalam bahasa Arab itu).
Kemudian jejak langkah beliau ditiru oleh anak beliau Syah Abdul Qadir rahimahullahu taala (wafat pada tahun 1230H). Syah Abdul Qadir menterjemahkan Al-Quranul Karim ke dalam bahasa Hindi dengan cemerlang sebagai lanjutan yang dipetik dari lampu yang dipasang oleh ayahnya., maka terpaparlah terjemahan Al-Quran dalam bahasa Hindi dan Parsi yang menyenangkan orang ramai mencontohi tindakannya atau mencontohi pengikutnya. Maka beliau menjadi orang pertama yang berjaya menerbitkan ilmu (terjemahan Al-Quran) yang amat rapi dan sebagai Rafiuddin rahimahullahu taala (wafat pada tahun 1233H) telah mengemukakan beberapa keping emas tulen yang dipetik daripada peninggalan beliau.
Kemampuan Syah Waliyullah Mengasaskan Untuk Kajian Ilmu ini.
Syah Waliyullah rahimahullahu taala telah menyaringkan asas dan perinsip ilmu ini dengan menapis secara menyeluruh. Beliau dapat menentukan induk-induk ilmu ini dengan pendekatan yang luarbiasa. Beliau mencerakinkan semua liku ilmu sebingga hampir pasti beliau benar-benar diberi gelaran “pembina asas dan pembentuk busurnya.,” (dinisbahkan kepada ketepatan memanah).
Dalam Bidang Usur Tafsir
Saksi benar menunjukkan kepintaran beliau berbanding dengan ahli dalam bidang ini dengan sebuah kitab yang terkenal bernama Al-Fauzul Kabir. Sebenarnya hanya beliau yang mentahkidkan dan mendalami ilmu-ilmu tafsir ini, mengeluarkan dadih dari hampas dan membezakan yang tulen dari tiruan. Beliau menyedarkan orang-ramai mengenai perkara penting dan prinsip, beliau mendorong orang ramai gemar mencari sebanyak mungkin inti pati dan perkara yang bernas.
Beliau membincangkan ilmu yang dinaskan oleh Al-Quran, menentukan segala kemusykilan, menerangkan kalimah-kalimah ganjil dalam Al-Quran, menerangkan yang sukar difahami, membimbing supaya mengkaji pelbagai tafsiran para sahabat dan tabiin tafsiran,menghapuskan sebarang pertelagahan yang terdapat dalam tafsiran mereka , membezakan yang mana benar-benar dinasah dari yang tidak sepatutnya dinasahkan.
Beliau menimbulkan segala sebab penurunan (ayat) dan andaian ahli tafsir yang kabur dan takwilan yang goyah untuk mentatbikkannya seperti goyangan tali dalam perigi yang dalam dan masalah-masalah lain yang halus dan yang hadir dalam ilmu ini. Semuanya tidak dapat disebut dengan kemas melainkan dengan menatapnya.
Mengenai Prinsip Ilmu Hadis
Dalam ilmu ini Syah Waliyullah mempunyai jangkauan yang luas. Al-Imam Syah Abdul Aziz (wafat pada tahun 1239H) telah menceritakan bahawa Syah Waliyullah mempunyai banyak tahkik sebagai penemuan baru yang tidak pernah ditemui oleh orang lain dan penelitian yang halus dan menarik yang tidak pernah dipijak oleh mana-mana kaki kuda yang ditunggang oleh sesiapa.
Sesiapa yang mengkaji kitab ilmu usul tafsir dan usul hadis kemudian mendalamkan pemerhatiannya pada kitab yang dikumpul oleh bapa Abdul Aziz (Syah Waliyullah) atau ilmu yang beliau sebarkan (melalui lisan), beliau akan mambuka matanya (pengkaji) di setiap lipatan, beliau menghalakan pandangannya ke seluruh lembah ilmu ini; dia pasti menyaksikan bahawa kitab-kitab itu lebih membuka selera di sisi pemabuk dari hidngan khamar.
Dalam Bidang Usul Fikah
Syah Waliyullah dikurniakan ilmu usul fikah dengan bungkusannya sehingga beliau dapat hinggap dikemuncaknya yang tinggi, beliau mampu menyusun mazhab-mazhab yang berlainan di kalangan para imam agama, termasuklah ahli mazhab yang berdasarkan fikiran dan mazhab yang berpegang kepada zahir hadis, kumpulan fuqaha muhaddithin. Beliau mengumpulkan semuanya dalam kata-kata yang ringkas dan mudah dihafazkan. Beliau menerangkan perbezaan di antara perkara yang dipertikaikan (mengenai perkhilafan) dan usul fikah yang mulia dengan merujuk kepada sepuluh cara istinbat, beliau juga menyatakan peraturan menyokong dan menguatkan pendapat (tarjih). Semoga Allah memberi balasan yang terbaik sebagai seorang pakar usul fikah. Beliau berjaya mengangkat ilmu ini sehingga menjadi mulia semula setelah menara ilmu itu runtuh.
Dalam Bidang Usuluddin
Beliau menumpu perhatian dalam bidang ilmu usuluddin dan pelbagai akidah, sebenarnya beliau telah menghuraikan jalan ke arah pegangan salaf, beliau berjaya membezakan gandum bermutu dan gandum bermutu rendah dari pendapat khalaf. Beliau mampu menyatakan perkara yang dipatuhi terhadap Allah sebagai pegangan turus agama berbanding dengan perkara lain yang menjadi tanggapan yang baik dari pelbagai pendapat umat Islam,
Beliau menerangkan bahawa memang wujud ketepatan antara perkara yang difikirkan (ma’qul) dan perkara yang diambil daripada Nabi (ma’thur) dan beliau menerangkan cara untuk membebaskan dari kegelapan (kejahilan)kepada cahaya.
Beliau mampu menjawab pelbagai kekeliruan yang ditanam oleh ahli falsafah, menjawab pelbagai sangkaan muktazilah, mengeluarkan pendapat yang mendedahkkan kesalahan golongn Syiah dan Rafidah, menampal perkara yang mereka carikkan dan mencarikkan perkara yang mereka jalinkan yang meliputi pelbagai masalah yang mereka bawa, meleraikan sesuatu yang mereka satukan di samping mengemukakan pengganti perkara itu dengan menerangkan rahsia agama yang tidak boleh ditemui dalam zaman yang panjang melainkan oleh segelintir orang yang dipilih oleh Tuhan.
Yang demikian kerana orang yang bercakap tentang ilmu ini dari kalangan ahli sunah sama ada ahli hadis yang gigih menerangkan hadis secara zahir hadis atau ahli kalam yang amat menghalusi dan tenggelam di dalam pemikiran ilmu kalam, atau ahli fikah yang mengambil jalan tengah di antara dua kumpulan, atau ahli zouk (orang yang mempunyai rasa batin) yang menerima dengan tenang mana-mana pendapat yang seimbang dengan perkara yang dijelaskan kepadanya.
Allah himpunkan dalam dadanya ilmu (dan pengenalan) yang Allah agih-agihkan di kalangan ulama lain, maka beliau mempu membelatkan yang patah, mengisikan yang kosong, menyatukan pelbagai bahagian, membezakan perkara yang bersih dari yang keruh, menjelaskan perkara yang boleh difikirkan dari perkara yang tidak mampu difikirkan, menyatakan perkara yang layak dijadikan ikutan berbanding dengan perkara baru yang mahu dimulakan. Maka kemunculan tariq Syah Waliyullah menggabungkan semua panji-panji hidayah. Tiada tariq yang lebih jelas daripada tariqnya dan tidak terdapat tahkik yang lebih sesuai didokong selain daripada tahkik beliau.
Kelebihan Beliau Dalam Etika Suluk Dan Ilmu Pelbagai Hakikat.
Sesungguhnya ternyata kepada beliau banyak perkara benar yang terbit dengan jelas daripada Tuhan-nya. Beliau dekati tali yang kukuh. Dengan tali itu beliau bergayut hengga ke anjung kemuliaan dan kebesaran Allah. Pelbagai rahsia alam ketuhanan (lahut) menjadi jelas kpadanya, pelbagai cahaya malakut terpantul kepadanya.
Allah memuliakan dia dengan jiwa yang bersih dan kudus. Beliau bermunajat dengan Tuhan yang menganugerahkan kepadanya kekuatan mendengar keadaan yang sebenar dengan jelas. Maka tidak ada lidah yang lebih mampu menuturkan segala hakikat selain daripada lidahnya. Tidak ada neraca penimbang mata wang nilai makrifat yang lebih tepat daripada timbangan beliau. Maka beliau sememangnya seorang tokoh yang menggabungkan ketiga-tiga jalan, iaitu jalan mendengar, jalan berfikir dan jalan zouk.
Rahsia yang rumit tidak ternyata kepadanya sehingga boleh diterima, malainkan setelah ada orang yang menyaksi persahabatan belisu lebih benar daripada perkara yang difikir dan disalin dan diperkuatkan asasnya dan keperluannya dipenuhi dengan keterangan-keterangan daripada prinsip (usul).
Semua kitab yang beliau karang dalam bidang ini dan kitab-kitab mereka yang mengikuti jejak langkahnya menjadi hujah yang berkesan dan membuktikan kenyataan itu terang seperti matahari di ufuk langit.
Berhubung dengan etika suluk yang selanjutnya, Syah Waliyullah menerangkan jalannya dengan jelas. Beliau menerangkan semua peeraturan keempat-empat jalan itu dengan huraian yang terserlah. Syeikh berjaya menegakkan semula tanda-tanda jalan yang telah runtuh dan mencerahkan semula tanda yang terlindung dari lambangnya, perkara ini jelas bagi sesiapa yang pernah menatap sebahagian karangannya yang masyhur mengenainya seperti Al-Qaulul Jamil yang memang benar merupakan penawar bagi pesakit, memuaskan orang yang dahaga dan panduan amali bagi orang yang mencari kebenaran.
Inilah yang mudah bagi saya menyebut dengan senang hati ilmu-ilmu beliau yang saya tahu. Sebenarnya Syeikh rahimahullahu taala telah mengukuhkan amat banyak perbendaharaan ilmu dan ulasannya. Sheikh berusaha dengan gigih dari segi tahkik bahagian-bahagian furuk dan sumbernya di tahap yang tidak tertanding dengannya melainkan orang yang dikehendaki Allah sama ada pada zaman hayatnya atau selepas beliau meninggal. Amat sedikit tokoh yang mungkin menyamai beliau pada zaman-zaman sebelumnya.
Sebenarnya saya tidak mengatakan tiada tokoh ulama yang sama dengan beliau dan sezaman dengan mereka atau sejurus selepas zaman mereka; kerana demi umurku, memang lahir di negara India ramai tokoh dalam pelbagai bidang yang menjadi wadah ilmu, para pengawal agama, para setiausaha, pemegang amanah para rasul dan sebagai aras tanda kepimpinan dan keyakinan yang berbeza dan berasingan daripada mereka dengan beberapa keistimewaan.
Antaranya, ilmu ini dan ilmu-ilmu lain di isi ke dalam dadanya yang luas. Beliau mengendalikannya dengan hanya mampu oleh pakar penyemak dan pakar dalam bidang hadis yang terdiri daripada tokoh ilmu dalam urusan ini. Beliau dapat menerangkan bab-babnya, mengeluarkan inti pati dan hampasnya, menguraikan pelbagai tariq yang pernah diguna pakai oleh ahli yang mempunyai ilmu di kalangan pengikut mazhabnya. Beliau berjaya menyingkap tirai yang menutup ilmu untuk mereka, beliau berjaya mempermudahkan untuk mereka perkara-perkara yang susah, berjaya melicinkan jalan bukit dan menyusun batu pijak untuk para pemijak.
Antaranya, beliau menyediakan pelbagai masalah, menghuraikan pelbagai hujah, berdalil dengan ibarat ringkas yang diperindahkan dan isyarat-isyarat seni yang mengkagumkan di samping tekun mengikuti dasar berkecuali tanpa fanatik kepada sesiapa, tanpa sebarang tekanan, mengutamakan perkara benar yang ditemuinya walau daripada sesiapa jua.
Antaranya, satu kefahaman beliau ialah kefahamannya yang halus dan pendapatnya yang tepat kerana beliau salah seorang yang tinggi IQ (intelligence quotion) pada zamannya, paling tangkas mencabut busur panahnya dan paling tepat memanah. Beliau dikurniakan minda yang bistari yang menepati peribahasa Arab: “kalau ia bergesir dengan kayu naba’ nescaya ranting itu mengeluarkan api.” Biasanya ranting kayu zanad yang menyala, seolah-olah dia mendapat ranting pokok yang halus dan berjerabu. Kemudian Allah lebihkan beliau dengan beberapa kurniaan yang dihimpun sebagai tambahan kepada ilmu-ilmu biasa dan ilmu pemberian yang tidak terhad terhadap kepada beliau.
Guru kami Maulana Ubaidillah As-Sindi berkata: “Sesungguhnya beliau telah diberi pujian oleh ramai ulama besar yang mulia. Antara mereka ialah putera beliau Al-Imam Abdul Aziz, dimana beliau berkata di daalam Tuhfah (hidayah). Wajarlah dikatakan tentang diri Syah Waliyullah bahawa dia adalah satu dari tanda-tanda kebesaran Allah s.w.t. dan satu dari beberapa mukjizat Nabi s.a.w.” Naimullah, rakan utama Syeikh Ubaidillah As-Sindi berkata: “ Sesungguhnya beliau adalah wali yang terbesar yang menguasai ilmu zahir dan batin.” Seterusnya Naimullah melaporkan tentang gurunya yang menyebut pelbagai kelebihan dan kesempurnaan Syah Waliyullah, yang beliau tidak mampu memuatkannya di sini.
Demikian juga Syeikh Ghulam Ad-Dihlawi seorang sahabat beliau yang ternama berkata: “Sesungguhnya, ayahnya Abdul Aziz telah memberitahu satu tariq baru dan mempunyai jalan yang istimewa dalam mentahkikkan pelbagai rahsia makrifat dan ilmu-ilmu yang anih. Beliau seorang ulama rabbani. Agaknya tiada orang yang sebaya dengannya yang termasuk dalam barisan sufi yang muhakik yang mampu menghimpunkan ilmu zahir dan ilmu batin, mampu membicara ilmu-ilmu baru yang hanya dibincang oleh beberapa tokoh terbilang” . tamat.
Saya berkata, inilah beberapa perkara yang Alllah s.w.t. khususkan kepada Imam Syah Waliyullah taala berbanding dengan takan-rakan yang sebaya dengannya. Belaiu lengkap dan jelas seperti matahari di ufuk yang tinggi. Dia berhak digelar “Al-Imam”. Antara mereka ialah puteranya Syah Abdul Aziz rahimahullahu taala. Beliau menyebut dalam kitabnya yang berjudul Bustanul Muhaditthin. Hadrat Syeikh dan tokoh ikutan kami dalam semua ilmu dan semua urusan Syeikh Waliyullah Ad-Dihlawi.” Tamat.
Syeikh Ahmad Asyik rahimahullahu taala berkata dalam muqadimah kitab “Al-Khairul Kathir” dalam bahasa Parsi: “Tokoh teragung dari para muhaddithin, wali pada zaman ini, lidah Allah Qutubuddin Ahmad Al-Fayadh Waliyullah.” Tamat.
Al-Sadrus Syahid Al-Imam Syah Ismail As-Syahid rahimahullahu taala berkata di dalam kitabnya: Al-Abaqat “ Tokoh yang paling utama dari para muhakik dan para mudakik, yang menjadi pegangan para hakim, imam para arif, tokoh yang paling tahu di kalangan mereka terhadap Allah ialah Syah Waliyullah. Semoga Allah curahkan kepada kita serba sedikit berkatnya.” Tamat.
Maulana Syeikhul Hind Mahmud Al-Hasan Ad-Deobandi rahimahullahu taala berkata di dalalm “Muqaddimah Terjemah Al-Quran” : “Hujjah Allah Ke atas seluruh Alam As-Syah Wliyullah...” Tamat.
Demikian kami dapati sebahagian ulama di luar India menamakan Al-Imam Waliyullah Ad-Dihlawi dengan gelaran “Al-Imam” seperti Al-Allamah Ad-Damsyiki rahimahullahu taala di dalam kitabnya “Al-Fatawa Fil-Islam” Al-Imam Waliyullah Ad-Dihlawi. Tamat. As-Sayyid Murtadha Az-Zabidi pengarang kamus Ta’rifat dan pensyarah kita Ihya Ulummuddin yang merupakan murid Syah Waliyullah Ad-Dihlawi rahimahullahu taala.
Wajarlah dikatakan bahawa bahawa tajdid Al-Imam Waliyullah terhadap ilmu agama dalam alaf kedua Hijrah ini memang diakui dan diterima oleh para ahli ilmu Ajam dan Arab.
Itulah kelebihan yang Allah kurniakan kepada sisiapa yang ia mahu, dan Allah mempunyai kelebihan Maha Agung.
